کد مطلب:36149 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:145

یاد مرگ و مشکلات پس از آن











(یابنی اكثر من ذكر الموت و ذكر ما تهجم علیه و تفضی بعد الموت الیه حتی یاتیك و قد اخذت منه حذرك و شددت له ازرك و لا یاتیك بغته فیبهرك)[1] «پسر جان بسیار یاد مرگ بكن و نیز یاد آن احوال و اوضاعی كه ناگهان با آنها مواجه می شوی و آنچه را كه بعد از مرگ به آن می رسی، تا چون مرگت فرارسد خود را آماده كرده و برای آن، نیروی خود را محكم نموده باشی نه اینكه ناگهان مرگ تو فرابرسد و تو را درمانده ساخته و به تعب بیندازد»

در این قسمت توصیه ها و ارشادات تكان دهنده ای دارند اولا توصیه می كنند كه انسان زیاد به یا مرگ باشد.

قابل توجه است كه نمی گویند: اذكروا الموت، یا تذكروا الموت، ذكر مرگ كنید. یا، به یاد مرگ باشید بلكه می فرمایند زیاد یاد مرگ كنید.

و این مطلبی است كه اولیاء اسلام همواره به مردم توصیه می كردند چنانكه رسول خدا فرمودند: آتدرون من اكیسكم؟ آیا می دانید زیرك ترین همه ی شما كیست؟

[صفحه 182]

عرض كردند: نه یا رسول الله فرمود: «اكثركم للموت ذكرا و احسنكم له استعدادا» آنكس از شما كه زیادتر مرگ باشد و نیكوترین شما از جهت آمادگی برای مرگ. عرض كردند علامت آن چیست؟ فرمود:

«التجافی عن دار الغرور و الانابه الی دار الخلود و التزود لسكنی القبور و التاهب لیوم النشور»[2] از خانه ی فریب (دنیا) پهلو تهی كردن و به سرای جاوید روی آوردن و زاد و توشه برای سكنای قبور بر گرفتن و برای روز حشر و نشر آماده شدن.

مطلب دیگر توصیه به اینكه بسیار یاد آن احوال و اوضاعی را بكنند كه انسان بهنگام مرگ و بعد از مرگ با آنها مواجه خواهد گردید.

آری صحنه های مشكل و احوال و ناراحت كننده ی لحظه ی موت و بعد از آن به راستی شكننده است. ظلمتهای تو بر توی برزخ و عالم قبل از قیامت، شكننده است و حوادث بعد از آن شكننده تر، از فقرات دعای بعد از نماز شب این جملات است: «مولای یا مولای ای الاهوال اتذكر و ایها انسی و لو لم یكن الا الموت لكفی كیف و ما بعد الموت اعظم وادهی» مولای من كدامیك از هول و هراسهائی كه در پیش دارم یاد آورم و كدامیك را فراموش كنم و اگر نبود جز مرگ همان بس بود چه رسد به ما بعد آن كه عظیم تر و فاجعه آمیزتر می باشد. باری یاد مرگ و چشم گشودن به جهان دیگر و مشاهده ی مناظر تازه و موحش و جریاناتی كه برای ما قابل فهم نیست انسان را به صلاح و پاكی و طهارت نفس سوق می دهد.

مطالب سوم نتیجه و اثر كثرت یاد مرگ این است كه انسان برای سفر خویش آماده گشته و كمر خود را محكم می بندد و آبرومندانه تسلیم مرگ می شود و رو سفید وارد بر خدای تعالی می گردد و حال آنكه انسان غفلت زده در برابر مرگ، بیچاره و مغلوب خواهد بود و با بهترین وضع از دنیا خواهد رفت.

[صفحه 183]


صفحه 182، 183.








    1. جذر با كسر حاء بمعنی سلاح و اسباب و احتزار است ازر یعنی قوه.
    2. ارشاد القلوب طبع قدیم ص 58 طبع جدید 48.